دانستنیهای فضا

قطر خورشید درحدود ۱٬۳۹۲٬۰۰۰ کیلومتر یا ۱۰۹ برابر قطر زمین است.
جرم خورشید ۳۳۳٬۰۰۰ برابر جرم زمین است (جرم زمین ۱۰۲۷×۶) و مقدار جرمی که خورشید از دست می‌دهد درحدود ۴/۲ میلیون تن در ثانیه‌است.
وزن مخصوص خورشید ۴۱/۱ گرم بر سانتی متر مکعب است.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

ماه

ماه جسمی تقریبا کروی و سنگی است که در فاصله ی متوسط حدود 384000 km از زمین به دور آن میچرخد . قطر ماه حدود 3475 km یعنی کمی بیشتر از یک چهارم قطر زمین است. ماه با صخره ، قلوه سنگ ، و لایه ای از خاک سیاه به عمق 1.5 تا 6 متر پوشیده شده است. این خاک شامل ریزه سنگ ، سنگ پودر شده و خرده های شیشه است . دو نوع سنگ در ماه دیده میشود ، یکی بازالت که گدازه ی سرد شده و دیگری قطعاتی از سنگ و خاک در هم ذوب شده است .

ستاره

ستاره ها از سحابی های موجود در فضای میان ستاره ای متولد می شوند. در ابتدا چگالی متوسط ماده در سحابی 12-^(10)×5 گرم در سانتیمتر مکعب است و دما تنها چند درجه بیشتر از صفر مطلق ، (فرضاً K 3ْ ). در آغاز وقتی که نخستین نسل ستارگان پدید آمد سحابی ها مرکب از هیدروژن و هلیوم بودند. نود و چند عنصر طبیعی دیگر در هسته ی ستارگان پر جرم بسیار سوزان به وجود آمدند و در پی فوران های نو اختری و انفجارهای ابر نو اختری از هسته ی ستارگان به سحابی ها راه یافتند.

بزرگترین و درخشنده‌ترین ستاره شناخته شده جهان در سحابی پیستول و در فاصله 2500 سال نوری زمین در جهت کهکشان ساگیتاریوس قرار دارد.

تصور بر این است که این ستاره 100 برابر بزرگتر و 10 میلیون بار درخشنده‌تر از خورشید باشد. جرم خورشید 2 ضربدر 1027 تُن است یعنی 2 با 27 صفر در برابر آن و 333000 بار بیشتر از جرم کره زمین.

_______________________________________________________________________________

دنباله دارها

کوه‌های یخ سرگردان در منظومه شمسی، وقتی در مداری کشیده به‌نزدیکی خورشید می‌رسند، از گرمای تابش خورشید و برخورد سیل ذرات باد خورشیدی دُمی بلند از ذرات گاز و غبار به‌وجود می‌آورند که در خلاف جهت خورشید در فضا کشیده می‌شود. درحالی که هرکدام از این اجرام خُرد و کم‌جرم فقط چند کیلومتر قطر دارند، یعنی کوچک‌تر از یک شهر بزرگ، دُم رقیق آنها تا میلیون‌ها کیلومتر ممکن است در فضای منظومه پخش شود. به‌همین سبب دنباله‌دارهایی که در نزدیکی خورشید در زاویه، دید مناسبی برای زمین قرار می‌گیرند در زمان اوج درخشش، چند شب تا چند هفته، مناظر خیال‌انگیزی را در آسمان زمین پدید می‌آورند.

________________________________________________________________________________

شهابها

فضای داخل منظومه شمسی علاوه بر میزبانی خورشید و سیارات و اقمار آنها ، مملو ازدنباله دارها و خرده سنگ ها و ذرات ریز و درشت غبار است ، آنهایی را که ابعادشان از چند صد متر تا چند صد کیلومتر متغیر است سیارک می نامند و بقیه ذرات کوچکتر را شهابواره . هنگامی که این شهابواره ها با سرعت زیاد وارد جو زمین می شوند ، اصطکاک شدید آنها با مولکولهای هوا موجب داغ شدن سطح آنها می شود . معمولا در ارتفاع ۸۰ تا ۱۲۰ کیلومتری از سطح زمین ، غلظت هوا به قدری زیاد میشود که حرارت تولید شده ،دما را تا ۴۶۰۰ درجه سانتیگراد بالا میبرد و لایه های سطح شهابواره را تصعید میکند . مواد آزاد شده از سطح ، دنباله ای از مواد یونیزه شده را به طول ۲۰ تا ۳۰ کیلومتر تشکیل میدهند که از خود نور ساطع میکند و این چنین ، یک درخش شهاب بر پهنه آسمان ظاهر میشود.

_______________________________________________________________________________

سیاره

سیاره یا گویال ، به جسمی فضایی با جرم بسیار زیاد گفته می‌شود که گرد یک ستاره در گردش باشد و خود نیز ستاره نباشد.

سیاره در منظومه خورشیدی جرمیست که:

۱- در مداری به دور خورشید در حرکت باشد.

۲- آن قدر جرم داشته باشد که گرانش خودش بر نیروهای پیوستگی جسم صلب آن غلبه کند .یعنی در تعادل هیدرواستاتیک باشد و شکلش نیز تقریباً مدور باشد.

۳- توانسته باشد که مدار خود را از اجرام اضافه بزداید.

جرمی که تنها سازگار با دو شرط اول باشد و یک قمر هم نباشد سیاره کوتوله تعریف شده‌است.

سیارهایی که به دور خورشید می گردند

شاتل

اولین شاتل فضایی، کلمبیا نام داشت که در ماه مارس سال 1979(اسفند ماه 1358) به سازمان فضایی NASA تحویل داده شد.

شاتل اولین سفینه فضایی دنیا ست که می تواند به فضا برود و دوباره به زمین بازگردد.. شاتل ماهواره ها را به مدار می برد و گاهی حتی آنها را باز می گرداند. مانند یک موشک از زمین بلند می شود ، در فضا مانور می دهد و مثل هواپیما روی زمین می نشیند.

در حال حاضر سه شاتل فعال در دنیا وجود دارد: دیسکاوری، آتلانتیس و ایندیور.

هر شاتل از سه قسمت اصلی تشکیل شده است: محل حضور سرنشینان، یک تانک بزرگ خارجی که سوخت موتورهای اصلی را در خود حمل می کند و دو بالا برنده موشکی که در دو دقیقه ابتدایی پرواز بخش عمده نیروی لازم برای بلند شدن شاتل را تامین می کنند. همه این قسمتها مجددا استفاده می شوند ، فقط تانک سوخت در اتمسفر می سوزد و باید بعد از هر پرواز تانک جدیدی جایگزین آن شود.

ایستگاه فضایی

ایستگاه فضایی نوعی سازه‌ است که برای زندگانی بشر در فضا طراحی و ساخته شده‌است. تاکنون تنها ایستگاههای مدار پایین به مرحلهٔ بهره‌برداری رسیده‌اند که آنها را «ایستگاه مداری» نیز می‌خوانند. تفاوت ایستگاه فضایی با فضاپیماهای دیگر این است که در ایستگاه فضایی امکانات اساسی پیش‌رانی یا فرود بر زمین وجود ندارد - در عوض از وسایل نقلیهٔ دیگر برای ترابری (چه از ایستگاه چه به ایستگاه) سود جسته می‌شود. ایستگاههای فضایی برای سکونت میان‌مدت طراحی شده‌اند که درازنایش می‌تواند چند هفته چند ماه و حتی چند سال باشد. تنها ایستگاه فضایی‌ای که اینک مورد استفاده‌ است «ایستگاه فضایی بین‌المللی» است. ایستگاه‌های فضایی پیشین الماز، سری سالیوت، اسکای‌لب و میر بودند.

تاریخچه پیدایش ماهواره:

مدتها انسان در تلاش بود تا راه حل مناسب واقتصادی برای ارتباطات بین المللی ، منطقه ای و محلی بیابد تا اینکه در سال 1970 میلادی اولین ماهواره مخابراتی به فضا پرتاب شد ولی ارتباطات بین المللی از سال های قبل بعنی در سال 1850 بوسیله کابل تلگرافی زیر دریائی بین کشورهای فرانسه وانگلستان برقرار شد این روش ارتباط بیش از نیم قرن ادامه داشت تا در سال 1901 با استفاده از امواج و بهره گیری از امواج مخابراتی بی سیم آغاز گردید و25 سال بعد کشور انگلستان تکنولوژی ارتباطات با استفاده از امواج کوتاه رادیوئی را تکمیل کرد و پس از پایان جنگ جهانی دوم سیستم های انتقال از طریق شبکه مایکروویو بطور سریع توسعه یافت در سال 1965 یک سیستم انتقال بنام کابل هم محور تلفنی با چندین کانال بین آمریکا و اروپا (انگلیس) برقرار شد که در واقع یک قدم مهم در توسعه مخابرات بین المللی (راه دور) از نقطه نظر کیفیت وکمیت محسوب می شد در همان سال سرویس ارتباطات ماهواره ایی بین آمریکا و اروپا وبالعکس برقرار شد که تا بحال بهترین ومدرترین ارتباط بین المللی شناخته شده است.

کاربر ماهواره

امروزه موارد استفاده از ماهواره های مخابراتی و تاثیر فراوان آن بر زندگی انسانها گسترش قابل توجهی یافته است بطوریکه علاوه بر انتقال اطلاعات مختلف صدا و تصویر و . . . ، اخبار توسط ماهواره ها ، کاربردهای وسیع آن در زمینه کشاورزی ، تبلیغات ، هواشتاسی ، نجوم ، ترافیک دریائی و هوائی ، پست ، عکس برداری فضائی ، معادن ، اکتشافات ( نفت و گاز ) ، دور درمانی و مخابرات شامل تلفن و تلکس ، اطلاعات کامپیوتری (Data) و . . . از همه مهمتر برنامه های آموزشی نیز به سرعت رو به پیشرفت بوده و در جهت اهداف زیر مطرح می باشد.

1- جهش بخشیدن به تعلیم و تربیت در گروه های مختلف سنی

2- ارتقاء سطح تحصیلات در دبیرستان ها ، دانشگاهها و توسعه دوره های کوتاه مدت تحصیلی در صورت لزوم

3- تربیت معلم و آموزش های جدید برای تقویت کادر شاغل در نظام آموزشی

4- آگاهی بخشیدن به مردم درباره مسئولیت های اجتماعی وکشوری و تربیت یک جامعه مجهز به شناخت

5- به صورت سمینار در آوردن اخبار و اطلاعات ملی ، بین المللی و مباحث ایدئولوژیک

6- کمک به فعالیتهای ملی در زمینه تولید ، کشاورزی ، عمرانی ، بهداشتی و خانوادگی

7- تشویق مردم به سواد آموزی و حرفهای وکسب مهارتهای ضروری

8- وسعت دادن به سطح فکر ، قضاوت درست درباره موقعیت های زندگی و ایجاد رشد فکری با ایجاد تحرک برای بالا بردن آن

9- تمرکز توجه به مسائل ملی و اجتماعی و اقتصادی در رابطه با توسعه و تجدید سازمانهای ملی و بین المللی

انواع ماهواره ها از نظر کاربرد :

انواع ماهواره ها (قمرهای مصنوعی) از نظر نوع کاربرد در زیر آمده است

1- ماهواره های نظامی

2- ماهواره های جاسوسی

3- ماهواره های عکاسی

4- ماهواره های اطلاعاتی

5- رهگیری و جاسوسی مخابراتی

6- ناوبری

7- ماهواره های جاسوسی و نظارت دریائی نظامی

8- جاسوسی هشدار دهنده

9- استراق سمع الکتریکی

10- هواشناسی

11- علمی و نظامی

12- ماهواره های مخابراتی و نظامی . . .

ماهواره هایی نیز به عنوان تجاری و مخابراتی فعالیت می کنند که علاوه بر انتقال کانال تلفنی ، تلگرافی و . . . چند کانال تلوزیونی را نیز انتقال می دهند که بخشی از پهنای باند ترانسپوندر ماهواره به این موضوع اختصاص دارد.

ماهواره های غیر نظامی:

1- ماهواره های مخابراتی تا سرویس ثابت ، این سرویس ها ماهواره ایی بطور کلی شامل وارد زیر هستند:

ماهواره های شبکهجهانی اینتلست ، شبکه جهانی اینتر ااسپوتینگ ، شبکه جهانی اینمارست ، ماهواره های منطقه ایی نظیر پالایا ، عرب ست ، اوتل ست ، آیدان ، نوردیک و سرویس های منطقه ای محلی نظیر سی اس ژاپن (CS) آنیک کاندا ، اینتل ست هندوستان ، زهره ایران ( که متاسفانه طرح پرتاپ آن از سال 1372 مسکوت مانده است و اخیرا مسئولین ضرورت وجود ماهواره ایران را درک وبا کشورهای آسیایی ومنطقه ای طرح ساخت و پرتاب آن را تا سه سال دیگر وعده داده اند ) ، ماهواره های محلی استرالیا ، عربستان ، الجزایر ، فرانسه ، آمریکا و روسیه (وارث شوروی سابق)

2- ماهواره سیار هوانوردی

3- سیار دریانوردی

4- سیار زمینی

5- سیار به بخش صدا و تصویر

6- سرویس های ماهواره ای دریایی

7- سرویس های ماهوارهای برای اکتشافات زمینی و دریایی نظیر sea sat - land sat و . . .

8- سرویس های ماهواره ای جهت مقیاس اندازه گیری

9- سرویس ماهواره ای رادیو آماتوری

10- سرویس فرکانس استاندارد

11- سرویس جهت یابی رادیوئی

12- سرویس سیگنال زمانی (syncronize)

13- سرویس تحقیقات فضائی

14- سرویس عملیات فضائی

15- سرویس رادیو نجومی

16- سرویس ماهواره به ماهواره

17- سرویس ژئوفیزیک

18- سرویس محبط زیست

19- هواشناسی

20- سرویس اقیانوس شناسی

در سرویس هایی که ذکر شد ملاحظه می گردد که جهان چه استفاده گسترده ای از سیستم ماهواره ای می کند و چه نقش انکار نا پذیری در زندگی بشر امروزی دارد و ما باید در تلاش باشیم این فاصله را به حداقل برسانیم امروزه کاربرد تکنولوژی فضائی بسیار وسیع شده و نمی توان آن را در چند صفحه توضیح داد تا به حال هزاران ماهواره در زمینه های نظامی ، جاسوسی ، سری ، هوائی . . . به فضا پرتاب شده و می شود که اخبار برخی از آنها در رسانه های ارتباط جمعی منتشر نمی گردد.

دسته ها :

1387/12/16